چند ماه از انتشار هسته لینوکس 6.12 می‌گذرد و اکنون نسخه 6.13 این هسته آماده است. این نسخه جدید که در تاریخ 19 ژانویه 2025 توسط لینوس توروالدز منتشر شد، ویژگی‌های جدیدی را به همراه دارد که امنیت، عملکرد، و انعطاف‌پذیری بیشتری را برای کاربران فراهم می‌کند. در این مقاله از کد اکسپلور به بررسی ویژگی‌ها و بهبودهای کلیدی این نسخه می‌پردازیم.
ویژگی‌های کلیدی لینوکس 6.13
1. بهبودهای امنیتی مهم
امنیت همیشه از اولویت‌های اصلی توسعه هسته لینوکس بوده و نسخه 6.13 نیز از این قاعده مستثنی نیست.
- پشتیبانی از Arm CCA (Confidential Compute Architecture):
این ویژگی به کاربران امکان می‌دهد محیط‌های اجرای امن (Realms) را ایجاد کنند. این محیط‌ها در سطح سخت‌افزار ایزوله شده و از دسترسی‌های غیرمجاز حتی در سیستم‌عامل میزبان جلوگیری می‌کنند. این فناوری که در ابتدا با معماری Armv9-A معرفی شد، امنیت بالاتری را برای سرورها، دستگاه‌های IoT و حتی تلفن‌های هوشمند فراهم می‌کند. - Shadow Stacks در پردازنده‌های 64 بیتی Arm:
این ویژگی از داده‌های کاربر در برابر حملات بازنویسی حافظه محافظت کرده و در عین حال عملکرد را بهبود می‌بخشد. - Lazy Preemption:
این تغییر در مدل زمان‌بندی، عملکرد را بهبود داده و تنظیمات را برای معماری‌هایی مانند x86، RISC-V، و LoongArch ساده‌تر کرده است.
2. تغییرات گسترده در فایل‌سیستم‌ها
فایل‌سیستم‌ها یکی از اجزای حیاتی هر سیستم‌عامل هستند و لینوکس 6.13 در این بخش نیز پیشرفت‌های مهمی داشته است:
- XFS و ext4:
هر دو فایل‌سیستم اکنون از عملیات نوشتن اتمیک پشتیبانی می‌کنند که از خرابی داده‌ها در صورت قطع برق جلوگیری می‌کند. - F2FS:
این فایل‌سیستم که بهینه‌سازی شده برای دستگاه‌های فلش است، اکنون قابلیت مدیریت بهتر فضای ذخیره‌سازی از طریق دستگاه‌های Alias را ارائه می‌دهد. - حذف ReiserFS:
پشتیبانی از این فایل‌سیستم قدیمی که دیگر کاربرد گسترده‌ای ندارد، به طور کامل حذف شده است.
3. بهبود عملکرد درایورها و پشتیبانی سخت‌افزاری
- رزبری‌پای:
درایور جدید Broadcom V3D عملکرد گرافیکی این دستگاه محبوب را ارتقا داده است. ویژگی‌های جدیدی مانند پشتیبانی از صفحات بزرگ (Big Pages) و صفحات فوق‌العاده (Super Pages) برای بهبود پردازش گرافیکی معرفی شده‌اند. - درایورهای جدید برای دستگاه‌های اپل:
پشتیبانی از Apple Magic Trackpad 2 (نسخه USB-C) و بهبودهای مربوط به نور پس‌زمینه در دستگاه‌های مک. - ابزارهای حرارتی Dell WMAX:
این ابزار برای مدیریت بهتر دمای لپ‌تاپ‌ها معرفی شده و عملکرد دستگاه‌های مختلف را بهبود می‌بخشد.
4. دیگر تغییرات مهم
- پشتیبانی از SDUC:
امکان استفاده از کارت‌های حافظه با ظرفیت بالا (128 ترابایت). - WireGuard VPN:
بهبود عملکرد برای بارهای کاری سنگین شبکه‌ای از طریق قابلیت Big TCP GSO. - ادغام Rust:
گام دیگری در یکپارچه‌سازی زبان Rust در هسته لینوکس برداشته شده است. این تلاش از نسخه 6.12 آغاز شده و با اضافه شدن ماژول‌های Rust ادامه دارد.
5. پیشرفت‌های شبکه و معماری پردازنده
- شبکه:
بهینه‌سازی قفل‌های فضای نام شبکه و بهبود عملکرد. - LoongArch:
معرفی ویژگی‌های جدید برای محاسبات بلادرنگ. - SELinux:
افزایش عملکرد از طریق بهینه‌سازی سیاست‌ها بر روی لینک‌های شبکه خاص.
همچنین بخوانید: تحولی در طراحی وب با Tailwind CSS v4.0: سریع‌تر، مدرن‌تر و کارآمدتر
هسته لینوکس 6.13 با ارائه بهبودهای گسترده در امنیت، فایل‌سیستم‌ها، پشتیبانی سخت‌افزاری و شبکه، به توسعه‌دهندگان و مدیران سیستم ابزارهای قدرتمندتری می‌دهد. اگر شما هم از علاقه‌مندان به آخرین تغییرات لینوکس هستید، می‌توانید این نسخه را از kernel.org یا GitHub لینوس توروالدز دانلود کنید. نظرات خود را درباره این آپدیت با ما به اشتراک بگذارید!
